زمانی وجه اشتراک فیلم‌های تخیلی هالیوود استفاده از ربات و جان بخشی به اشیاء بود، مثلا راه رفتن یک صندلی، سوت زدن و فراخواندن اتوموبیل، فکر کردن به یک موزیک و پخش شدن آن، روش شدن کولر هنگامی که فردی وارد خانه می‌شود، قفل و باز کردن درب منزل از دور توسط تلفن همراه و… . اما استفاده از اینترنت اشیا پدیده‌ای بود که در دهه ۹۰ میلادی پدید آمد و جامه عمل به این تخیلات بخشید. دیگر با استفاده از اینترنت اشیا قفل کردن درب خودرو و منزل، روشن خاموش کردن سیستم‌های گرمایشی-سرمایشی با تلفن همراه یا فراخواندن خودرو و … یک اتفاق بسیار عادی است. در این مقاله پس از معرفی اینترنت اشیاء به بررسی جایگاه آن در ایران می‌پردازیم.
اینترنت اشیاء چیست
اینترنت اشیاء یا IOT (Internet of Things) مفهومی است که امروزه به طور فراگیر در بسیاری از موارد استفاده می‌شود که بر اساس ایده ارتباط اشیاء، اینترنت و حسگرها تشکیل شده است. اینترنت اشیا بستر نوظهوری را فراهم آورده است زیرا با استفاده از اینترنت اشیا می‌توان بین دنیای فیزیکی و دنیای مجازی ارتباط برقرار کرد. شاید مهم‌ترین ویژگی استفاده از اینترنت اشیا یکپارچه‌سازی تمامی سیستم‌های فیزیکی بخش‌های مختلف نظیر سیستم مدیریت منزل، کارخانه و… و ارتباط این‌ها با یکدیگر و کنترل از راه دور توسط کاربر است.
اجزای تشکیل دهنده اینترنت اشیاء
اینترنت- اینترنت نقش ارتباط و انتقال پیام میان سنسورها، عملگرها و گوشی هوشمند را دارد
- گوشی هوشمند
- شاکله اصلی کنترلی یک سیستم مبتنی بر اینترنت اشیاء را گوشی هوشمند تشکیل می‌دهد
- سنسور
- سنسور را می‌توان چشم سیستم اینترنت اشیاء دانست زیرا ملاک تصمیمات گرفته شده سنسورها هستند
- عملگر یا وسیله فیزیکی
- مشخصاً بدون وجود یک وسیله فیزیکی یا همان thing سیستم اینترنت اشیا وجود نخواهد داشت.
کاربردها و مزیت استفاده از اینتزنت اشیا
خانه‌های هوشمند به کمک اینترنت اشیا
شاید رایج‌ترین مدل استفاده از اینترنت اشیا را بتوان خانه‌های هوشمند یا smart home نامید که اغلب ما با شنیدن این نام اینترنت اشیا یاد خانه‌های هوشمند می‌افتیم زیرا این مدل در ایران نیز بعضا مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه به معرفی برخی از رایج‌ترین روش‌های استفاده از اینترنت اشیا در خانه‌های هوشمند می‌پردازیم:
سیستم روشنایی منزل به کمک اینترنت اشیا
کنترل نورپردازی منزل با استفاده از گوشی هوشمند مزیت‌های فراوانی دارد که هم به امنیت و جلوگیری از سرقت کمک می‌کند و هم به مصرف انرژی و صد البته به راحتی و آسایش! فرض کنید خانه را ترک کرده‌اید و یادتان رفته است که چراغ‌ها را خاموش کنید و یا حتی یادتان نمی‌آید که چراغ‌ها را خاموش کرده‌اید یا خیر. کافی است با تلفن همراه خود وضعیت روشنایی منزل را بررسی و در صورت لزوم چراغ‌ها را خاموش کنید تا از مصرف انرژی جلوگیری کنید. حالت دیگری که استفاده از اینترنت اشیا به کمک شما خواهد آمد زمانی است که شب از خواب بیدار شده‌اید و به چراغ دسترسی ندارید، کافی است با تلفن همراه خود چراغ مد نظر را روشن کنید تا دیگر لازم نباشد در تاریکی کورمال کورمال به دنبال چراغ بگردید و بسیاری موارد دیگر از این دست که به افزایش راحتی و آسایش شما در منزل کمک می‌کند. و در انتها فرض کنید به مسافرتی طولانی رفته‌اید و به علت جلوگیری از دزدی قصد دارید کسی متوجه غیبت شما در منزل نشود. کافی است در زمان معین چراغ‌ها را روشن و خاموش کنید، یا حتی همین کار را می‌توانید با تلوزیون و سیستم صوتی منزل نیز انجام دهید.
سیستم امنیتی منزل و اینترنت اشیا
شاید اولین چیزی که با شنیدن این مورد به ذهن شما خطور کند، باز و بسته کردن قفل درها باشد، مثلا زمانی که یادتان رفته در منزل را قفل کنید و… اما کاربرد اینترنت اشیا در منزل بسیار گسترده‌تر است. شما می‌توانید دوربین‌های مدار بسته را با تلفن همراه و اینترنت به صورت دائم رصد کنید، سیستم دزدگیر مخفی داشته باشید که در صورت حضور فرد تنها این مورد را به شما و پلیس گزارش دهد تا فرد حین ارتکاب جرم دستگیر شود یا حتی قفل شدن درب‌ها پس از ورود دزد به خانه و زندانی کردن او بطور موقت و بسیار بسیار موارد دیگری که به کمک آن امنیت منزل شما افزایش خواهد یافت.
نقش اینترنت اشیا در سیستم گرمایش-سرمایش منزل
چقدر جذاب خواهد بود اگر در یک روز گرم تابستانی چند دقیقه قبل از ورود به منزل سیستم سرمایشی منزل و بستنی ساز را توأمان روشن کرده، تا هنگامی که وارد منزل می‌شوید زیر کولر خنک نشسته و یک بستنی یخ را بچشید. این رؤیایی است که با استفاده از اینترنت اشیا امکان پذیر شده است. عکس این مورد نیز بسیار لذت بخش خواهد بود هنگامی که تخت خواب خود را در یک شب سرد زمستان چند دقیقه قبل از به خواب رفتن گرم کنیم یا قبل از ورود به خانه با استفاده از گوشی هوشمند خود یک قهوه داغ برای خودمان آماده کنیم تا به محض رسیدن به منزل آن را نوش جان کنیم.
شهر هوشمند
در شهر هوشمند کافی است با تلفن همراه خود در شهر راه بیافتید و به هرکجا که دلتان می‌خواهد سر زده و هر کار که بخواهید انجام دهید. پول مترو و تاکسی را بپردازید، با تلفن همراه خود سفارش تاکسی بدهید، اتومبیل خود را گوشه‌ای رها کنید و با تلفن همراه آن را به محل پارک هدایت کنید و بینهایت کار دیگر که از پرداخت گرفته تا درخواست و ثبت سفارش و مواردی نظیر این‌ها.
این سیستم کاربردهای وسیع دیگری نظیر استفاده در کارخانجات و شرکت‌ها، خودروها، گجت‌های شخصی و… دارد اما در این مقاله بیشتر به مواردی اشاره شد که در حال حاضر بیشترین استفاده را دارند و در ایران نیز در حال استفاده هستند.
استفاده از اینترنت اشیا در ایران
با اینکه به تازگی شبکه ملی اینترنت اشیا توسط دولت راه‌اندازی شده‌است اما هنوز استفاده از این سیستم در ایران بیشتر جنبه آزمایشی دارد. شاید از دلایل آن بتوان به عدم ایجاد یک بستر امن برای رد و بدل شدن اطلاعات امنیتی مانند اطلاعات منزل و… اشاره کرد. در هر حال پیش‌بینی می‌شود این سیستم مسیر رشد را در ایران مانند سایر کشورها طی کند. یکی از جالب‌ترین مثالهای استفاده از اینترنت اشیا در ایران در سطح کلان، دوچرخه‌های شهری بیدود است که می‌توانید با اسکن کردن بارکد هر دوچرخه توسط گوشی هوشمند، قفل آن را باز کرده و از آن استفاده کنید.
